منبع: تله سور ۱۲ نوامبر ۲۰۲۰

با پیش بینی صندوق بین المللی پول مبنی بر این كه ۶۰ درصد رشد اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۱ در چین صورت خواهد گرفت، بهتر است ایالات متحده روابط خود را با این كشور اصلاح كند.

گزارش اخیر صندوق بین المللی پول اطلاعات تكاندهنده ای در بر دارد. با آنكهانتظار می رفت اقتصاد جهانی حدود (منهای) ۴،۴- درصد وضع انقباضی را تجربه كند و در سال ۲۰۲۱ رشدی حدود ۵،۲ داشته باشد، شگفت انگیز است كه نزدیك ۶۰ درصد رشد جهانی تنها در یك كشور،یعنی در چین، رخ می دهد. صندوق بین الملی پول در گزارش ماه ژوین پیش بینی می كند كهمیزان رشد چین امسال (سال ۲۰۲۰) ۱،۹ درصد خواهد بود و در سال ۲۰۲۱ به ۸،۲ درصد می رسد. این میزان بسیار فراتر از ۳،۱ رشد در ایالات متحده خواهد بود. صندوق بین المللی پول یادآور می شود: «در حالی كه ترمیم و بهبود اقتصادی چین سریع تر از انتظار بود، اقتصاد جهانی كهپیش از پاندمی برای مدتی طولانی با رشد صعودی همراه بود، مستعد پسرفت است.» صندوق بین المللی پول توصیه می كند كه راه بازگشت به شرایط عادی «احتمالاً طولانی، نا هموار و نا مطمِئن» است. در واقع، با دومین موج بیماری و محدودیت ها در اروپا و با اوج بی پایان ابتلا و كشتهها در ایالات متحده جایی برای پیش بینی سطح فعالیت های اقتصادی برای بقیه سال باقی نمی ماند، چه رسد به سال آینده (۲۰۲۱).

 مشكل ساخت واكسنبرای كووید-۱۹ به معنای نبود چشم اندازی واقعی برای بازگشت به رشد چشمگیر در اروپا، ژاپن یا آمریكاى شمالی است. در اروپا تا آخر اكتبرصحبت از هر نوع بسته ای برای ترمیم اقتصادی متوقف ماند و بلانكا یفی در مورد بریكزيت موجب هرج و مرج در بازرگانی و بازارهای مالی شد. بسته های محركاقتصادی و خرید اوراق قرضه از بانك مركزی اروپا، مطمیناً كشتی را روی آب نگه می دارد، ولی نوید بخش سفر مطمئنی نیست. ضمناً  ژاپن نسبت به ماه های باقیمانده سال (۲۰۲۰) و سال آتی خوشبین نیست. دولت نخست وزیر یوشی هیده سوگا اشتیاقی به بسته های كمكی نشان نمی دهد، اگرچه ممكن  است  لازم باشد.  در عین حال، ایالات متحده به دلیل ركود ۹ درصدی بین ماه های آوریل تا ژوین امیدی به جهش و بازگشت ندارد. انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ با بلاتكليفى و بیم و امیدهایی همراه است، ولی هر انتظاری از بهبود معقول وضعیت به فرضمهار غیر محتمل شیوع كروناست . 

صنعت چیپ

در ضمن، خبر بزرگ اینست كه اوضاع زندگی در چین به حالت عادی برگشته است، گردشگری داخلی افزایش یافته و فعالیت های كسبو كار روال عادی خود را باز یافته است. جنگ تجاری ایالات متحده كهدر اولین ماه ها اثر بخش بود،  اكنون به نظر می رسد مانع منافع كسب كاردر ایالات متحده شده است. سازمان تجارت جهانی مقررات چندی را در جنگ تجاری از میان برداشت. دولت ایالات متحده كوشید اتكای خود به زنجیره تامین كالا، از جمله چین را از میان بردارد تا كمر شركت های چینی را بشكند. يكی از ابزارهایی كهایالات متحده به كار گرفت این بود كه مانع فروش كالااز طرف شركتهای تولیدچیپ - مانند اینتل - به  شركتهای چینی مثل هواوی شد. اعمال فشار از سوی واشینگتن مانع شركتهای آمریكايي تآمین كننده ماشین های تولید چیپ بنام شركتبین المللی تولید سِمی كنداكتور (smic) در چین شد. پكن در سه دهه گذشته سعی كرد صنعت تولید چیپ را آغاز كند؛در سالهای اخیر بخاطر محدودیت هایی كه دونالد ترامپ رییس جمهور آمریكا به وجود آورد، دولت چین تلاش های فراوانی برای ساختن كارخانه های تولید چیپ مانند های سیلی انجام داد. هرچه این محدودیت ها علیه چین آزار دهنده تر می شد، تلاش های دولت و شوكتهای بازرگانی چینی برای ایجاد توان تولید بومی بیشتر شد. این چیزی ست كه میزان رشد چین را افزایش خواهد داد و به نزول اقتصاد ایالات متحده می انجامد.

دولت چین در دو دهه گذشته ۵۰ میلیارد دلار یارانه به صنعت تولید چیپ اختصاص داده است.  شركتهایی مانند تسینگ هوا، یونی گروپ و اس ام آی سی،  هزینه های قابل توجهی برای ایجاد بخش چیپ سازی چین از دولت دریافت كرده  اند.  تنها ۲۷ درصد چیپ های مورد نیاز موسسات در چین از منابع چینی تامین می شود؛ اگر شركتهای آمریكايى تماماً مایل به فروش چیپ ها به چین نباشند، پر كردن این اختلاف بسیار قابل توجه است. بنا بر اظهار كمیسیون توسعه و اصلاحات چین، شركتها نباید وقت تلف كنند، بلكه  باید بر توسعه تكنولوژى های های نو متمركزشوند. با توجه به سابقه صنعت در چین، به طور مشخص تجربه پیشاهنگ بودن در انرژی  خورشیدی، احتمالاً چین به زودی در صنعت تولید چیپ خود كفاخواهد شد. این عمیقاً انحصار كمابیش آمریكا را در تولید چیپ از میان خواهد برد. رشد بخش چیپ تنها به تقویت ثروت اقتصادی چین می انجامد. اكثر مردم چین باور دارند كهسرنوشت آنها روشن تر از كشورهای دیگر خواهد بود.

بسوی سبزینگی

در ماه سپتامبر، رییس جمهور چین، شی جینگ پینگ، متعهد شد كه كشورش  تا سال ۲۰۶۰ به كشوری بدون كربن تبدیل خواهد شد. شی در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «هدف ما كاهشانتشار كربن قبل از سال ۲۰۳۰، و رسيدن به نقطه صفر پیش از سال ۲۰۶۰ است.» اگر چین قادر به انجام این مهم باشد، چرخشی در توافقنامه رو به موت ۲۰۱۵ پاریس درباره تغییرات اقلیمی صورت خواهد گرفت و آنرا احیآ خواهد كرد . پروفسور شنگ شیلییانگ از دانشگاه سینگ هوا در پكن می گوید كه كشورش  تا سال ۲۰۶۰ نیازمند تولید دو برابری برق، از راه تولید انرژی غیر فسیلی است كهشامل انرژی خورشیدی، باد، هسته ای و هیدرو الكتريك می شود. دولت متعهد شده است برای تبدیل، بخصوص كارخانههای ذغال سنگ سوز به سوخت پاك، هزینه های هنگفتی بپردازد.

از نظر آقای شی، برنامه سبزینگی چیزی تفننی نیست. وقتی شی صدر كميته كمونيست چین در ایالت ژجیانگ بود، گفت  «آبهای زلال و كوه های سرسبز، شاداب و باشكوه ثروت های پربهایی هستند.» این ندای حمایت از محیط زیست بود. انتشار كريندی اكسید در هر واحد تولید ناخالص ملی نسبت به سال ۲۰۰۵ به نصف كاهش یافته است؛ و به احتمال خیلی زیاد در دهه آینده بیشتر كاهش خواهد یافت. هم اكنونبه گفته ناظران، چین قادر به رساندن كربنبه صفر تا سال ۲۰۶۰ است و در ادامه به تعهدات دیگر خود در حفظ سطح گازهای گلخانه ای ادامه مى دهد. هم اكنونچین هم از جهت كمك به رشد جهانی و نیز تعهدش به كاهش انتشار گازهای گلخانه ای، مى رود تا به ناجی معضلات جهان تبدیل می شود. 

در اواخر ماه اكتبر حزب كمونیست چین پنجمین پلنوم كمیته مركزی نوزدهم را برگزار كرد. چگونگی گسترش ۱۴مین برنامه پنج ساله (۲۰۲۱-۲۰۲۵) از جمله بسط درازمدت اهداف رشد اقتصادی، در دستور كارقرار داشت. ۱۳مین برنامه پنج ساله (۲۰۱۶-۲۰۲۰) به تعهدات خود از جمله افزایش تولید ناخالص داخلی تا ۱۰۰ تریلیون یوآن (۱۵ تریلیون دلار) در سال ۲۰۱۹ جامه عمل پوشید و سرانه تولید ناخالص داخلی را تا ۱۰،۰۰۰ دلار افزایش داد. در این دوره رشد تولید ناخالص داخلی بر بخش های ی برتر مانند  5G، سیستم رهیابی ماهواره ای بِی دوو، ساخت چیپ و صنعت هواپیمای مسافری ( از هواپیمای سی ۹۱۹ رونمایی كرد ). همه اینها نشانه های آینده خوشی برای چین هستند. مشكل  اینست  ایالات متحده، كه با ركود عمده اقتصادی رو به رو ست، چگونه با رشد بالای چین و پیشرفت های تكنولوژيكیی آن، كنار می آید. دولت چین گفته است كه به سرمایه گذاری در تكنولوژى های نو، منجمله تكنولوژی سبز ادامه می دهد. این دولت هزینه های توسعه چین در تكنولوژی های نو مانند روباتیك و قطارهای پر سرعت را تضمین می كند. تركیبی از حمایت مالی دولت و موانع جنگ تجاری آمریكا به چین اجازه می دهد تا به طراحی و تولید خود، منجمله تكنولوژی سبز و ارتباطات، متمركزشود. 

بخشی از روند برنامه ریزی بحث درباره سرمایه گذاری در تكنولوژی بوده است، اما ترویج رویكرد چین به مسایل بین المللی را نیز شامل می شود. چین متعهد شده است از  برنامه واكسنمردمی حمایت كندو از ناسیونالیسم واكسن  (آنطور  غرب اعمال می كند ) دوری جوید، و نیز متعهد شده است با كمك به صندوق های توسعه به كشورهایی كه به شدت زیر فشار قرض هستند با پرداخت وامهای بدون بهره یا كمبهره یاری رساند. از نگاه سفارتخانه های غربی، این عمل ظاهراً شبیه كارچاق كنى در جوامع غربی است، اما از نظر كابینه شی، این هزینه كمكبه بهبود رفاه مردم چین است. این رفتار و طرز برخورد - برای حفاظت از ایده های توسعه سوسیالیستی - به این حقیقت می انجامد  سال آینده چین ناجی مردم جهان خواهد شد. اگر چین بدهی های آنها را ببخشد، دست به ایجاد شبكهحمل و نقل از آسیا تا اروپا بزند، و منابع مالی اش را در ایجاد زیرساخت ها در سراسر آسیا بزند، بدون تردید دنیا را نجات داده است.

از سوی دیگر به نظر می رسد ایالات متحده مصمم است نوعی جنگ علیه چین را آغاز كند. ولی هر نوع جنگ علیه چین حتی در خود آمريكا نیز مورد پسند مردم نخواهد بود، حتی اگر مشخصاً چین مجبور شود باموشكهای دانگ فنگ خود به روى كشتی جنگی آمریكايى كهدر آبهایش پرسه می زند شلیك كند. بهتر است آمریكا توجه اش را به اقدامات مثبت چین و دوستی میان كشورها متمركزمی كرد تا از ثمرات فعالیت های اقتصادی مردم عادی به حق تعیین سرنوشت خود دست می یافتند، نه اینكه تلاش و زندگی شان صرفاً در خدمت ثروتمند ترین های جامعه قرار گیرد.

م البرزی